CÂU CHUYỆN HƯỚNG NGHIỆP
HỌC NGÀNH GÌ?
LÀM NGHỀ GÌ?
Một chủ đề muôn thuở nhưng luôn có rất nhiều điều để nói!
Mình tốt nghiệp là chuyên ngành Sư phạm ngoại ngữ – Đại học Ngoại ngữ – Đại học quốc gia Hà Nội. Câu chuyện có thật là bản thân bị bất lực khi mình và gia đình không thể có khả năng chi trả vài trăm triệu cho một vị trí công việc làm giáo viên công chức trong một trường trung học. Cho tới hiện nay, rất nhiều phụ huynh và học sinh còn bất ngờ khi cô Phương giới thiệu mình đã được đào tạo và tốt nghiệp từ ngồi trường Đại học danh tiếng này. Nhưng có một sự thật không may mắn là mình – khi bước chân vào ngưỡng của của trường đại học này với một tâm thế hoàn toàn không định hướng, không mục đích và thuận theo tự nhiên. Có lẽ bởi bản thân mình kém thông tin và hiểu biết trong việc lựa chọn ngành nghề hoặc có thể là do “cái thời ấy nó thế”!
“Nghề chọn mình” – Cụm từ một phụ huynh đã nhắc tới khi 2 cha con ngồi lắng nghe cô Phương chia sẻ về việc HỌC – HƯỚNG NGHIỆP – CHỌN NGÀNH CHỌN NGHỀ – DU HỌC … Nó gợi lại những ký ức và hành trình rõ ràng 15 năm trường thành trong công việc vừa là một GIÁO VIÊN TIẾNG PHÁP, vừa là một chuyên viên HƯỚNG NGHIỆP, vừa là một nhà tư vấn DU HỌC PHÁP. Tạm gọi là bản thân tới lúc này đang cảm thấy may mắn, khi mà có những bước ngoặt và những quyết định đổi mới trong cuộc đời hiện đang rất đúng. Mình đang sống, học tập, làm việc chăm chỉ và nỗ lực không ngừng với một tâm thế chủ động và đam mê. Đó thực sự là một niềm hạnh phúc rồi.
Cả tuần, đặc biệt là ngày thứ 7, ngày cá tháng 4 nhưng là ngày mình có cảm hứng chia sẻ về câu chuyện của bản thân mình trong tư vấn hướng nghiệp. Cả tuần bận rộn nhưng ý nghĩa bởi cơ tới tận 4 gia đình phụ huynh và học sinh đặt lịch để xin được tư vấn về định hướng lựa chọn ngành nghề và thủ tục về du học Pháp. Hàng loạt các câu hỏi như “cô ơi, con học ngành IT có hợp không cô?? Mà bên cạnh đó con cũng thấy con cũng thích ngành y vì nó cũng sịn cô ạ! Vậy con nên chọn ngành nào? Hay đại loại là những câu hỏi như “Cô ơi con nên chọn ngành nào để ra trường có việc làm ngay, nhanh chóng kiếm được nhiều tiền?… Thực sự là cô không thể và thực sự cô cũng không thể cho các bạn một đáp án nào cụ thể. Những câu hỏi rất cụ thể nhưng nó chưa thể được giải đáp một cách rõ ràng bởi thực sự nó còn thiếu quá nhiều dữ kiện… Nhưng cô có thể khẳng định với các con rằng học ngành nghề nào đúng đáng quý, cũng đều có cơ hội để có thể kiếm ra nhiều tiền. Chỉ có điều là bản thân mình thực sự sử dụng quyền chọn lựa và cơ hội phát triển bản thân tới đâu thôi.
Vào giai đoạn những năm cuối THPT, lúc mà các học sinh đang bước vào cao điểm chọn trường và ngành học đại học, trong các gia đình có thể sẽ tồn tại những cuộc trang luận về việc con cái sẽ chọn ngành học gì và nên học ở trường nào? Một trong những vấn đề của mọi thời đại khi mà các bạn trẻ ngày nay phải đối diện với việc chọn ngành học. Hàng loạt các câu hỏi như: Con có nên chọn ngành mà bản thân mình yêu thích? Con yêu thích nhưng năng lực của con liệu có đáp ứng được tiêu chuẩn và đặc thù của ngành không?… Con có nên chọn ngành mà bố mẹ định hướng không? Vậy bố mẹ thích mà con không thích thì liệu rằng cuộc đời con có hạnh phúc không? Lựa chọn là quyền của riêng con cơ mà?… Hay cần phải học cái ngành nghề nào đó mà xã hội học đang cần??? Vậy con có biết con đang chọn việc xã hội cần nhưng khi con tốt nghiệp đại học thì xã hội đã tiến tới đâu và họ đã phát triển nhu cầu lao động trong lĩnh vực nào?… Có vô vàn nhiều ngành nghề cũ đã bị mất đi, thay thế vào đó là những ngành nghề hoàn toàn mới, hoặc đơn giản là nó đã bị biến đổi cho phù hợp với nhu cầu của xã hội. Vậy thì câu hỏi mình nên trăn trở là làm thế nào để con có thể học tốt chương tri hf con sẽ chọn và làm tốt công việc con sẽ làm???
Trải qua 15 cọ sát với rất nhiều thế hệ học sinh, găp không ít bạn đã bị loay hoay trong vòng xoáy của việc học hành, việc chọn ngành, chọn nghề, chọn trường và lập nghiệp. Câu chuyện của bản thân và kinh nghiệm làm việc 15 năm, mình tự tin khẳng định rằng, bất kỳ ai cũng đều có thể được hạnh phúc và sự tự tin khi họ được làm những công việc mà họ yêu thích và phù hợp với khả năng của bản thân mình. Bản thân mình trường thành từ những đêm thức trắng để biên tập bài dạy, biên phiên dịch từng dòng chữ để kiếm tiền hay đọc hàng chục trang nghiêm cứu bằng ngoại ngữ để hiểu và trau dồi kiến chuyên môn của mình … Vất vả lắm. Mệt. Và đuối sức nữa. Nhưng phủ lên tất cả trong những đêm như thế, mình nhận ra hạnh phúc trong công việc không nhất thiết đến từ tiền, quyền, chức vụ mà nó đến với mình từ niềm vui, cảm giác tự do trong tâm hồn, sự tự tin trong cống hiến giá trị của mình cho xã hội, dù ở khía cạnh nhỏ nhất… Và những đêm đó mới ngộ ra rằng cái tấm Bằng đại học khoa ngôn ngữ Pháp kia có giá trị thế nào? Nó đã cho mình những cơ hội gì? Và mình cần phải làm thế nào để biến nó thành công cụ phù hợp nhất cho những giá trị trong công việc mà mình đang theo đuổi? Đó là cách mình tạo nên giá trị cho bản thân và sự khác biệt của mình.
Điều đó đã đưa mình đến quan điểm chắc chắn rằng “không có ngành học nào là không tốt hay không sịn”, điều quan trọng là chúng ta phải biết cách để tận dụng và biến những điều mình học trở nên “rất hữu ích và giá trị” trong sự nghiệp và sự thăng hoa của bản thân như thế nào.
Từ đó, cô Phương cũng không quên đưa ra cho các em học sinh và các bậc phụ huynh vài lời khuyên khi cân nhắc và lựa chọn ngành học như sau:
– Đầu tiên: Hãy bắt đầu từ bản thân mình. Thay vì đi loay hoay tìm các câu trả lời cho những câu hỏi như ngành học nào tốt nhất? Thì các con nên tập trung và quay lại hỏi chính bản thân mình. Các con phải thưc sự hiểu xem mình thích học cái gì, thích làm gì, có khả năng nổi bật nhất khiến bản thân tự tin là gì? Hãy tìm hiểu thật sâu về thế giới ngành nghề mình định chọn. Và đặc biệt phải xác định được những giá trị trọng tâm trong công việc mà mình muốn theo đuổi… Từ đó, các con mới có thể biến mình thành những mảnh ghép phù hợp và đẹp đẽ nhất vào những mảnh ghép của từng công việc và từng ngành nghề cụ thể. Hãy chọn ngành nghề nào mà nơi đó các con có thể hiện tốt nhất năng lực, sự đam mê và kết duyên với giá trị nghề nghiệp của mình. Từ đó mới có động lực để phát triển.
– Tiếp đến là vấn đề của xã hội và sự phát triểncủa tương lai khi mà mình đang sống. Không ai đoán chắc được tương lai thế giới này sẽ ra sao. Có nhiều học sinh sống chết để chan chân vào được những ngành đào tạo đang vô cùng “hot” vào thời điểm dự tuyển nhưng sau vài năm khi tốt nghiệp, ngành nghề đó đã không còn được trọng dụng nữa, hoặc nếu có thì nó đã bị biến đổi thành một ngành nghề khác mà yêu cầu mình cần phải có nhiều kiến thức và kỹ năng hơn. Vì vậy, điều tốt nhất mà các con cần làm là hãy thật cẩn trọng, chuẩn bị bị và tự tin cho sự lựa chọn hiện tại của bản thân. Sau đó, hãy không ngừng học hỏi và trau dồi, rồi tiếp tục tìm kiếm, mở ra cơ hội mới, cùng phát triển bản thân theo nhịp với những thay đổi của xã hội hiện tại mình đang sống…
– Điều cuối cùng, chẳng may khi các con bị rơi vào tình huống bắt buộc phải chuyển đổi ngành nghề đã học, thì đừng bao giờ nghĩ những năm học đại học của mình là uổng phí, là vô nghĩa hay việc mình theo đuổi một ngành mới là trở về con số 0 tròn trĩnh. Đỗ và được học đại học đó là vinh dự và làm nên giá trị của mỗi người. Tất cả những kiến thức, kỹ năng, tư duy mình có được ở đại học, ở bất kỳ ngành học nào, hoàn toàn có thể ứng dụng và hỗ trợ các con trong ngành học mới hoặc trong công việc hiện tại, bằng cách này hay cách khác. Và hãy tin cô, vì cô lấy chính bản thân mình là một là một ví dụ.
Môn triết học sẽ dạy cho ta những kiến thức cực kỳ giá trị và là khoa học của mọi môn khoa học. Môn học này cũng cho mình tư duy logic và biện chứng để có thể làm tốt hơn trong mọi việc. Tất cả các môn học khác cũng đều có những giá trị riêng của nó. Tri thức sẽ luôn hữu dụng nếu ta biết cách ứng dụng và phát triển nó vào những việc mình làm. Tấm bằng đại học không phải chỉ là một phương tiện chỉ cho phép mỗi người chỉ phải làm đúng một thứ duy nhất trong cuộc đời mình. “C’est la vie!”, “Vouloir, c’est pouvoir” … – là những câu nói rất nổi tiếng của người Pháp. Bất kỳ một người nào khi đã học tiếng Pháp thì đều thấu hiểu ý nghĩa của những câu nói này. Nó cho tôi một động lực và niềm yêu ghê gớm với cuộc sống, với những công việc mình làm và với những bài học giá trị từ cuộc sống hàng ngày.
Một ngày mệt nhưng mà vui với những câu chuyện cuộc đời, chuyện công việc, chuyện học, chuyện nghề…
P/S: Một ngày cuối tháng 03 và ngày đầu tiên của tháng 04 đều có tin vui của 2 em học sinh yêu quý (1 master + 1 licence) thông báo cho cô là đã được trường chấp nhận, trường Đại học công lâp của Pháp, miễn học phí… Và đặc biệt 2 em cũng là những người phải trải qua một giai đoạn hướng nghiệp cực kỳ quan trọng để tìm được sự bình an trong sự lựa chọn cuối cùng của bản thân trong việc chọn ngành và chọn nghề.
Bài viết trên là những chia sẻ đầy tâm huyết của Bà BÙI VIỆT PHƯƠNG sau gần 15 năm làm việc trong lĩnh vực giáo dục, đã tiếp xúc và hỗ trợ rất nhiều thế hệ học trò khác nhau. Mong rằng với những chia sẻ này sẽ giúp bạn đưa ra được những quyết định đúng đắn về con đường sự nghiệp trong tương lai!
